Art. 26 Kodeksu karnego.

Nie popełnia przestępstwa , kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego .

Nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić, nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste. Pojęcie niebezpieczeństwa – jego źródłem może być działanie sił przyrody /powódź, pożar/ albo zachowanie się ludzkie prawne lub bezprawne. Działając w stanie wyższej konieczności, sprawca poświęca jakieś dobro, przy czym formalnie rzecz biorąc, poświęcenie tego dobra jest przestępstwem, np. uszkodzenie mienia, przekroczenie uprawnień. Jednakże ze względu na szczególną sytuację, w której działa sprawca, nie popełnia on przestępstwa /np. kierowca prowadzący samochód unikając najechania na pieszego, który nagle wtargnął na jezdnię skręca w bok uderzając w przystanek/.

Stan wyższej konieczności charakteryzują 3 podstawowe zasady:

a/ subsydiarnościb/ proporcjonalnościc/ wyłączenia

ad. a/ zasada ta określa, że działania ratujące dobro chronione prawem można podjąć dopiero gdy nie można było uniknąć niebezpieczeństwa inaczej. Przykładem jest uniknięcie przejechania pieszego poprzez wykonanie manewru ominięcia i zjechanie z drogi nawet kosztem uszkodzenia samochodu. Również w przypadku napadu na konwój wartości pieniężnych, gdy kierowca najedzie na sprawcę napadu w celu uniknięcia kraksy i zneutralizowania sprawcy, działa w stanie wyższej konieczności.ad. b/ zasada ta określa jednoznacznie, że dobro poświęcone nie może mieć wartości większej niż dobro ratowane. Dobro poświęcone może zatem być mniejsze od dobra ratowanego lub równe dobru ratowanemu.ad. c/ z zasady wyłączenia wynika obowiązek nałożonej na pewne grupy ludzi przez ustawę szczególnej troski o dobra prawem chronione. Ryzyko narażenia na niebezpieczeństwo własnych dóbr, w tym zdrowia a nawet życia jest uwzględnione w obowiązkach pracownika ochrony.

Przekroczenie granic stanu wyższej konieczności może mieć miejsce, gdy:

niebezpieczeństwo nie stało się bezpośrednie, czyli w danym czasie jeszcze nie zagrażało, było tylko potencjalne lub minęło.działanie podjęte w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego dobru chronionemu spowodowało, że dobro poświęcone miało większą wartość niż dobro ratowane.można było istotnie zmniejszyć niebezpieczeństwo lub uniknąć w inny sposób niż poświęcenie jakiegoś dobra.